Praktisch handboek van Bazalt: “Leerlingen zijn net mensen”
“Waarom kunnen leerlingen zich niet gedragen zoals jij dat wilt? Het antwoord hierop is eenvoudig; je hebt nu eenmaal te maken met kinderen/jongeren. En zo gedragen ze zich ook. Ze nemen geen volwassen beslissingen en kiezen niet altijd voor de verstandigste oplossing. En ze testen regels en grenzen.
Wat u kunt doen
Er zijn tal van eenvoudige strategieën die u kunt gebruiken om het gedrag van uw leerlingen te verbeteren. Bijvoorbeeld:
Geen ontmoeting zonder begroeting
Ga iedere ochtend bij de deur van je lokaal staan en zeg bijvoorbeeld: ‘Hallo. Alles goed?”, Fijn dat je er bent”, “Leuke outfit”, “Wat zit je haar leuk”. Leerlingen zullen zich minder snel misdragen als ze zich gewenst en gewaardeerd voelen. Wie dit niet gelooft, heeft het blijkbaar nooit geprobeerd. Als je wilt dat je leerlingen in jouw klas willen zijn, dan moet je hen ervan overtuigen dat je hen daar graag wilt hebben. Is het echt zo makkelijk? Ja, probeer het zelf.
Hieronder 7 tips die:
– leerlingen gewaardeerd, gewenst en welkom laat voelen
– je band met leerlingen en hun gedrag structureel verbetert
– snel en eenvoudig zijn uit te voeren
7 tips om leerlinggedrag te verbeteren
1. Ga er op af
Kom achter je bureau vandaan en ga midden tussen je leerlingen staan. Met deze
simpele handeling geef je het signaal dat je ‘er bent’. Hoe dichter je in de nabijheid van
de leerling bent, hoe kleiner de kans dat hij zich zal misdragen. Probeer het maar. Als
een leerling zich misdraagt, loop dan gewoon naar hem toe en blijf naast hem stilstaan,
natuurlijk zonder hem aan te kijken. Ga gewoon door met lesgeven. Je ziet vrijwel altijd
een verbetering in het gedrag.
2. Praat zacht en rustig
Onthoud dat hoe harder je praat, hoe slechter er wordt geluisterd. Een luide stem lijkt
het luistervermogen van de hersenen in de weg te staan. Wanneer je zacht spreekt
hebben je toehoorders het gevoel dat je iets belangrijks te vertellen hebt. Het gaat
erom dat je een geluidsniveau kiest dat kalm en prettig is en net luid genoeg om overal
in de klas verstaanbaar te zijn.
3. Blij met een karwei
Bijna alle leerlingen vinden het leuk om de leerkracht ergens mee te helpen of een
boodschap voor hem te doen. Is dat omdat ze dan een excuus hebben om de klas te
verlaten? Nee. Wanneer een leerkracht een leerling om een boodschap stuurt of vraagt
bij een bepaalde taak te helpen, geeft hij de helper het gevoel dat hij belangrijk is. En
alle leerlingen (en volwassenen) vinden het prettig als ze zich belangrijk voelen. Soms
heeft een leerling een adempauze nodig of moet hij even afkoelen als hij ergens boos
over is. En soms help je een leerling door hem verantwoordelijkheidsgevoel te geven.
Een karweitje kan dus om verschillende redenen uitkomst bieden.
4. Geef je fouten toe
Als leerkracht ben je een rolmodel voor jouw leerlingen. Het kan soms goed van pas
komen om een fout te maken en dit aan je leerlingen toe te geven. Zo ontdekken ze dat
je kunt leren van fouten en fouten toegeven. En dat je er alleen maar beter van wordt.
5. Negeren is vooruitzien
Er valt veel te zeggen voor het adagium pick your battles, ofwel: kies welke strijd je wel
en niet aangaat, zeker in de klas. Leerlingen zijn kinderen en kinderen hebben nu
eenmaal veel aandacht nodig. Als leerkracht bepaal je welk soort aandacht je geeft en
wanneer je dat doet. Als je maar goed genoeg kijkt, vind je altijd wel iets negatiefs. En
als je je les onderbreekt zodra er ook maar iets gebeurt, kom je helemaal niet meer aan
lesgeven toe. Probeer dus zoveel mogelijk te negeren en pak alleen echte problemen
aan. Negeer leerlingen die:
* Geluiden maken om aandacht te trekken
* Onderuit hangen in hun stoel
* Dagdromen
* Fluisterend commentaar leveren om je te provoceren
* Uit boosheid hun boeken met een klap op tafel leggen
* Een zeer onaangename blik op hun gezicht hebben
* Regelmatig fluisteren met een andere leerling
* Regelmatig lachen met een andere leerling
Door selectief te zijn in welke strijd je aangaat, voorkom je een oorlog en bevorder je
het gedrag dat je nastreeft.
6. De afleidingsmanoeuvre
Soms kun je het gedrag van een leerling het beste bijsturen door een patroon te
doorbreken. Dat kun je bijvoorbeeld doen door de aandacht af te leiden, de
afleidingsmanoeuvre. Als je ze goed toepast, kunnen ze uitkomst bieden in de klas.
Succesvolle leerkrachten zijn zeer bedreven in het afleiden van hun leerlingen.
Voorbeeld: John staat op en wil naar het tafeltje van een klasgenoot lopen. Je vraagt:
“John, ben jij toevallig op weg naar de afvalbak? Hier (en je geeft wat afval mee), wil je
dit meteen voor met weggooien? Dankjewel.” Waar denk je dat John naartoe loopt? Naar
de afvalbak. Hij zal nooit zeggen: “Nee hoor, ik wou allen Tim even een knal geven
omdat hij met zo lelijk aankeek.” Een geslaagde afleidingsmanoeuvre.
7. De 90/10 regel
De 90/10-regel wil zeggen dat negentig procent van alle ‘verwijderingen uit de klas’ zich
voordoet bij 10 procent van de leerkrachten. Als je het niet gelooft, moet je maar eens
aan een paar schooldirecteuren vragen of zijn kunnen voorspellen welke leerkrachten
volgend jaar de meeste leerlingen op de gang zullen zetten. Dat kunnen ze vrij
nauwkeurig aangeven. Een effectieve leerkracht hoeft zelden iemand de gang op te
sturen. Doet hij dat toch, dan weet de directeur dat hij de kwestie serieus moet nemen.
Wanneer een leerkracht leerlingen wegstuurt wegens kleine overtredingen, geeft hij
indirect toe dat hij niet in staat is alledaagse problemen in de klas te hanteren. De
leerling die zich heeft misdragen komt daarna terug in de klas, in de wetenschap dat zijn
leerkracht hem niet aan kan. Laat jouw leerlingen op de eerste schooldag weten op
welke gronden ze (bij hoge uitzondering) even op de gang moeten afkoelen. De
leerlingen hebben te maken met een paar specifieke regels. En ze weten welke
consequenties er aan bepaalde handelingen verbonden zijn. Als ze zo’n regel overtreden
en vervolgens op de gang worden gezet is dat de verantwoordelijkheid van de leerling en
niet die van de leerkracht. ” (www.bazalt.nl)
